Museo Xeolóxico de Quiroga
Museo Xeolóxico de Quiroga
Museo Xeolóxico de Quiroga
Museo Xeolóxico de Quiroga
Xeoturismo
Son moitos os tesouros que agardan ao visitante, calquera que sexa a súa área de interese: xeoloxía, xeografía física, natureza (a flora é especialmente interesante), paleontoloxía, arqueoloxía, historia, deportes de aventura... Todo ten cabida neste territorio, vasto. en contido, pero próximo debido á súa superficie relativamente pequena. A cálida acollida que ofrece a súa xente fará sorrir a quen queira visitar estes lugares.
No que segue relacionamos os valores xeolóxicos máis destacados nunha lista que non é exhaustiva. O traballo de investigación que se está a realizar achega cada certo tempo novos valores ao territorio, ata o punto de que a listaxe que adxuntamos xa se quedou curta.
Barranquismo
Publicouse unha guía actualizada dos canóns e barrancos dos montes do Courel UNESCO Xeoparque Global en castelán "Guía de barrancos y Cañones. Montañas do Courel" cunha versión en inglés "Guide to Ravines and Canyons. Montañas do Courel".
No territorio do Xeoparque Mundial da UNESCO “Montañas do Courel” existen cinco sectores para a práctica do barranquismo, denominados Seceda, Folgoso do Courel, Campodola, Soldón e A Seara-Ferramulín. Cada unha delas coas súas peculiaridades, pero todas son froito da relación entre a auga e a xeoloxía dos solos que atravesan.
Normativa
Como consecuencia do seu gran valor natural, os montes do Courel foron declarados Zona de Especial Conservación (ZEC) na Rede Natura 2000, creada pola Directiva 92/43/CEE do Consello, do 21 de maio de 1992, relativa á conservación do hábitats naturais e fauna e flora silvestres e a Lei 42/2007, do 13 de decembro, do patrimonio natural e da biodiversidade, e a Rede Galega de Espazos Protexidos, creada pola Lei 9/2001, do 21 de agosto, de conservación da natureza.
De conformidade con este regulamento, tódalas persoas son responsables do respecto e conservación dos espazos naturais e as Administracións Públicas, no ámbito das súas respectivas competencias, deberán velar pola protección destes espazos e pola súa xestión responsable. Para estes efectos prevese a publicación de instrumentos de ordenación, ordenación e xestión dos recursos naturais presentes nos ditos espazos protexidos.
No caso da ZEC, que comprende os montes do Courel, o devandito instrumento de ordenación, ordenación e xestión atópase no Decreto 37/2014, do 27 de marzo, polo que se establecen os lugares de importancia comunitaria de Galicia e o Plan Director da Comunidade Autónoma de Galicia. Apróbase a Rede Natura 2000.
O devandito Plan Director especifica o conxunto de medidas necesarias para garantir o mantemento ou, no seu caso, o restablecemento dun estado favorable de conservación dos espazos da Comunidade Autónoma de Galicia incluídos na Rede Natura 2000, así como para evitar a produción de alteracións ou deterioración apreciable en relación cos obxectivos de conservación establecidos.
Para a planificación das actividades neste ámbito, cómpre ter en conta que o Plan Director da Rede Natura 2000 de Galicia establece que algunhas actividades están suxeitas a autorización do organismo autonómico competente en materia de conservación da natureza, que, ao data de publicación desta guía, é a Consellería de Medio Ambiente e Conservación do Territorio. O barranquismo figura entre as actividades autorizadas recollidas no citado Plan Director, concretamente no apartado 3.f).3º.v) do artigo 61. Para os efectos da protección da riqueza natural destes espazos, o órgano competente poderá fixar condicións específicas para a súa realización. excluír a actividade, ou mesmo prohibila cando a súa práctica puidese afectar sensiblemente o estado de conservación dos hábitats de interese comunitario ou dos hábitats de especies de interese para a conservación que se atopen nos montes do Courel.
Ten en conta que as leis e normas de uso están cambiando, polo que debes buscar información actualizada no momento de realizar a túa actividade. Mesmo a/s consellería/s e diferentes direccións xerais encargadas de velar pola protección do medio ambiente están asumindo ou renunciando a competencias co paso do tempo.
Coidemos o medio ambiente
Independentemente da normativa aplicable, é evidente que calquera alteración do medio pode influír tanto nos animais e vexetais que alí habitan, como no resto de elementos que conforman un ecosistema e a súa biodiversidade. Como practicantes dunha actividade en ambientes e lugares sensibles, hai unha serie de accións que debemos ter en conta para axudar a manter o seu valor:
Non deixaremos ningún tipo de desperdicio.
Non prexudicaremos a flora nin outros elementos naturais do medio, nin recolléndoos, nin trasladando ou desprazando.
Coidaremos onde pisemos en todo momento.
Cando viaxemos fóra do curso de auga, procuraremos manternos en camiños e pistas, pisando o menos posible fóra deles. Non abandonaremos as rutas permitidas ou marcadas.
Evitaremos ser ruidosos e falaremos tranquilamente para non molestar á fauna nin aos demais usuarios do espazo.
Hai que respectar os dereitos dos propietarios das fincas, deixando portas e valos tal e como as atopamos.
Estas normas xerais non son exhaustivas e só pretenden servir de guía nas nosas accións.
sectores
Sector Seceda
A medio quilómetro de Seceda, no noroeste da Serra do Courel, atópase o barranco das Forgas do Fial . É un barranco incrustado en cuarcita, caliza e lousa do Ordovícico, Silúrico e Devónico. Ao longo deste barranco pódense observar tobas formadas pola precipitación de calcita nas paredes rochosas, algunhas delas vermellas pola presenza de ferro e outros metais. O barranco das Forgas do Fial ten 1,1 km de lonxitude e 120 m de desnivel, ten un marcado carácter acuático en contraste coa verticalidade e escaseza de auga doutros barrancos da zona. Consta dunha primeira parte dominada por proxeccións, tobogáns e unhas pequenas fervenzas preparadas para descender cunha corda (rappels) de dificultade técnica baixa. A segunda parte implica unha maior dificultade técnica xa que consta de rappels de entre 5 e 15 m.
Neste mesmo sector atópase el Rego Veiga Darca , cunha lonxitude de 1,3 km e un desnivel de 260 m. As rochas nas que se encaixa este barranco son semellantes ás do barranco das Forgas do Fial, aínda que no Rego Veiga Darca afloran as poucas calizas devónicas da serra do Courel.
Sector Folgoso do Courel
O sector de Folgoso do Courel sitúase na conca do río Lor e é o máis coñecido pola gran variedade de barrancos e a presenza dun dos barrancos máis escarpados de Galicia. Neste sector afloran cuarcitas, lousas e xistos silúricos e ordovícicos. As cabeceiras dos barrancos fórmanse en niveis case verticais de cuarcita, máis resistentes á erosión que as lousas e xistos que afloran no fondo das fervenzas, xeralmente socavadas. Este sector comprende o principal barranco de Carballido e os canóns afluentes da súa marxe esquerda que, de leste a oeste, son : Coiteladas, Fieiteiras y Rego do Val .
O barranco de Carballido divídese nun tramo superior e intermedio, separados polo barranco de las Coiteladas como afluente. Todo o barranco de Carballido, xunto cos seus afluentes, está labrado en cuarcita silúrica, lousa e xisto. O barranco Carballido Superior consiste nunha sucesión de rápeles de ata 22 m de altura e que en rápeles rápidos de ata 22 m de altura e termina cun rápel no barranco do Carballido Medio. O barranco Carballido Medio é moi diferente ao superior xa que inclúe numerosos baches, tobogáns e pequenos rápeles. O seu único acceso é polos barrancos de Carballido Superior ou Coiteladas.
Sector A Seara-Ferramulín
O sector sitúase no extremo nordeste do territorio e consta de dous barrancos.
O barranco do Río Selmo cun trazado de 2,5 km, desenvólvese en cuarcita, lousa e xisto de Ordo. Un afluente deste río é o Rego Aceval ou Buzgalegos , que forma un barranco de menos dun quilómetro de lonxitude e un desnivel de 70 m. Este barranco está formado por catro rápeles de entre 9 e 19 m de altura que percorren un leito de lousa silúrica.
Sector Soldón
Afastado do resto dos sectores, atópase Soldón, no sueste do territorio que comprende os barrancos de Faiis e Vilarmel .
O de Barranco de Faiis , afluente do río Soldón, desenvólvese en lousas e xistos ordovícicos e silúricos. Está formado por unha sucesión de fervenzas de ata 40 m de altura, algunhas delas moi encaixadas.
O barranco de Vilarmel desenvólvese en lousa, cuarcita e xisto do Ordovícico. Ten unha lonxitude de 900 m e a súa pendente alcanza os 80 m.
Sector Campodola
O sector de Campodola está situado no coñecido pregamento xeolóxico de Campodola-Leixazós, no centro da Serra do Courel. Esta impoñente estrutura pódese ver pola vía homologada PR-192, onde se instala un miradoiro e un panel explicativo. Neste sector, o río Ferreiriño, afluente do río Quiroga, e o seu afluente na marxe dereita, o Regueiro Seco, ofrecen unha longa e intensa actividade de barranquismo. Está formada por meandros incrustados en cuarcita e lousa do Ordovícico cuxa primeira parte está formada por catro fervenzas con caudal abundante despois das épocas de choiva. A segunda parte está formada por unha sucesión de rápidos e pequenas fervenzas, o que supón un estadio máis avanzado de erosión fluvial.
O canón do río Ferreiriño ten unha lonxitude de entre 5,9 e 7,4 km segundo a localidade da que parte e un desnivel duns 360 m. O descenso deste barranco pódese combinar co barranco do Regueiro Seco , aínda que se convertería nunha actividade bastante dura pola cantidade de horas necesarias, xa que este barranco ten 710 m de lonxitude e un desnivel. de 250 m
Ruta Aldeas Paleozoicas
A Ruta das Aldeas Paleozoicas combina a arquitectura tradicional e as rochas paleozoicas utilizadas como materiais de construción tradicionais. Tamén permite reforzar o valor da arquitectura e a etnografía rural da Serra do Courel, recoñecida a través de dúas vilas declaradas Ben de Interese Cultural, e destaca, por primeira vez, as rochas locais como recursos xeolóxicos sobre os que se desenvolveu o desenvolvemento. baseada na historia do territorio.
Tamén é unha aproximación ao coñecemento e ás técnicas da arte da construción de muros de pedra seca, declarada Patrimonio Inmaterial da Humanidade pola UNESCO (2018). Estas técnicas permitían a construción de muros a partir de rochas, ás veces cortadas, a través da súa correcta posición, asegurando o maior número de contactos entre as pedras. O propio efecto da gravidade e a combinación de pedras de diferentes tamaños e formas dan ao muro a estabilidade necesaria para a súa conservación ao longo dos anos. Esta técnica utilizouse masivamente no rural para a construción sostible de edificios, pontes, lindeiros, estradas e muros de contención, permitindo a adaptación humana ao territorio, previndo riscos naturais e creando, no seu caso, as condicións adecuadas para a agricultura. Por iso, a técnica da pedra seca é un exemplo de harmonía entre o medio natural e a tecnoloxía.
Miradoiros de ruta
Promover e difundir a actividade dos Xeoparques Mundiais da UNESCO en España, nos seus aspectos culturais e científicos, así como as súas aplicacións ao desenvolvemento territorial, a través de ferramentas comúns como a web e as redes sociais, encontros e seminarios abertos, publicacións e outros.
Participar en encontros científicos, turísticos, educativos ou de desenvolvemento sostible nos que se requira información ou participación dos Xeoparques Mundiais da UNESCO.
Servir de marco para a coordinación de iniciativas comúns dos Xeoparques Globais da UNESCO españois, favorecer o seu desenvolvemento e fomentar as relacións entre os seus membros mediante a organización de eventos e proxectos comúns.
Participar nas actividades da GGN e da Rede Europea de Xeoparques (EGN) de acordo cos seus respectivos estatutos e regulamentos.
Xeomirador de A Pómez
Situado no concello de Ribas de Sil, permítenos apreciar a fosa tectónica de Quiroga ocupada por San Clodio, Quiroga e A Hermida.
Ver en Google Maps: prema aquí
Coordenadas: 42.443606, -7.297522
Xeomiradoiro do Alto da Moá
A pouca distancia do anterior (Geomirador de A Pómez) atopamos este segundo xeomirador. A súa localización enfróntanos co Sinclinal Sil. Un proceso que ocorreu hai entre 324 e 305 millóns de anos.
Ver en Google Maps: prema aquí
Coordenadas: 42.429194, -7.319180
Xeomiradoiro de Louxoá
Atópase na estrada que leva de Torbeo á aldea da Cubela. Magnífico lugar para gozar da vista do meandro da Cubela e coñecer máis sobre os procesos que levaron á súa formación.
Ver en Google Maps: prema aquí
Coordenadas: 42.439090, -7.390844
Xeomiradoiro de Pena do Ladeiro
Próximo ao curso do río Sil, dende este punto podemos apreciar o efecto do caudal da auga sobre o terreo, modelando a paisaxe e orixinando, conxuntamente con outros fenómenos naturais, a orografía actual_cc781905-5cde-3194-bb3b -136bad5cf58d_.
Ver en Google Maps: prema aquí
Coordenadas: 42.453172, -7.340161
Microreservas
Promover e difundir a actividade dos Xeoparques Mundiais da UNESCO en España, nos seus aspectos culturais e científicos, así como as súas aplicacións ao desenvolvemento territorial, a través de ferramentas comúns como a web e as redes sociais, encontros e seminarios abertos, publicacións e outros.
Participar en encontros científicos, turísticos, educativos ou de desenvolvemento sostible nos que se requira información ou participación dos Xeoparques Mundiais da UNESCO.
Servir de marco para a coordinación de iniciativas comúns dos Xeoparques Globais da UNESCO españois, favorecer o seu desenvolvemento e fomentar as relacións entre os seus membros mediante a organización de eventos e proxectos comúns.
Participar nas actividades da GGN e da Rede Europea de Xeoparques (EGN) de acordo cos seus respectivos estatutos e regulamentos.